Begin oktober 2025 bezocht ik Japan met een groep ondernemers. We deden de steden Osaka, Kyoto en Tokio aan.
Het werd een bijzondere reis. Zo bleek Japan een uitstekend land te zijn om aan persoonlijke reflectie te doen, maar ook om te leren van de Japanners.
Ik bracht zelf vijf lessen meer uit Japan. Vijf begrippen waarvan we best wat meer in ons westerse leven mogen hebben.
1. RESPECT
Japanners hebben respect voor de andere, wie die ook is. Ze willen niemand tot last zijn, iedereen ontzien.
Het gaat dan trouwens niet alleen om mensen, ook om spullen. Denk maar aan ‘Kintsugi’, een techniek waarbij scherven worden samengevoegd met een Japanse lak waaraan goud- of zilverpoeder is toegevoegd, waardoor de barsten juist worden benadrukt in plaats van verborgen.
In onze maatschappij is er te weinig respect. Iedereen is vooral met zichzelf bezig, er wordt nauwelijks rekening gehouden met de andere. Wat meer respect, wat meer mededogen heeft ongetwijfeld een grote positieve impact op hoe we met elkaar omgaan.
Wat zou een beetje meer respect voor je medemens en spullen jou opleveren?
2. GEDULD
In Japan is niet iedereen steeds gehaast. Japanners nemen hun tijd. In de rij staan is haast een ritueel. Zo namen we met de hele groep in een metrostation in Tokio de twee enige ticketautomaten in beslag. Achter ons kwam een Japans meisje staan. Ze wachtte met engelengeduld tot de hele groep klaar was. Gelukkig waren er enkelen onder ons die haar lieten voorgaan, een gebaar dat geapprecieerd werd (zie ‘respect’).
Wij zijn altijd gehaast en we winden er ons vaak bij op, denk maar aan hoe je bent in druk verkeer of als iemand voor je durft te treuzelen. We horen ons te onthaasten, van geduld een natuur te maken die ons zo makkelijker door de dag loodst.
Wat zou wat meer geduld met jou doen?
3. MINDER NEGATIEVE EMOTIE
Japanners worden niet snel impulsief boos. Ze zijn wel strikt, maar dat is geen emotie.
Wij zouden onze impulsieve negatieve emoties beter wat meer inhouden. Wat is, is.
Opgelet, dit helemaal zoals de Japanners doen is nu ook geen goed idee. In Japan leidt al dat aanhoudende inhouden van emoties tot niet zo’n fraaie uitbarstingen. Dat is echt niet de bedoeling. Maar bij ons slaat de slinger door naar de andere kant. Samen met de waarde geduld die ik gisteren besprak, kan dit ons leven wat beter maken.
Zou het jou ook helpen om je impulsieve negatieve emoties wat meer in te houden?
4. NIET SNEL OORDELEN
Een oordeel hebben is één ding. Ze wordt vaak als vanzelf in je hoofd gevormd. Ze uitspreken is iets geheel anders.
Het is niet omdat we in ons hoofd een oordeel vormen, dat die ook moet worden uitgesproken.
Japanners doen het dan ook niet, wij doen het beter veel minder vaak.
Ons oordeel is immers niet noodzakelijk juist of houdt geen rekening met alle (vaak onbekende) achtergronden.
Hoe zou het minder uiten van oordelen jou het leven eenvoudiger maken?
5. STILTE
Overal waar we zijn, is er geluid. En als dat er niet is, dan maken we het zelf.
In Japan is stilte een vast gegeven: in tempels, op de trein, in de metro, zelfs in cocktailbars. Wie er niet stil is, wordt er vriendelijk doch strikt toe aangemaand. We mochten dat in Japan zelf ook eens ondervinden.
Zelf heb ik op kantoor of in de auto altijd muziek aanstaan. Ik wil nu experimenteren met gewoon een half uurtje helemaal geen achtergrondgeluid en zien wat dat met me doet.
Hoe heeft stilte in jouw (ondernemers)leven een plaats?
Dit waren de vijf kernwaarden uit Japan. Als ik ze allemaal zelfs maar een beetje in m’n eigen leven kan invoeren, dan wordt het leven vast een pak makkelijker. We kunnen echt wel iets leren van de Japanners, onder meer ook van de talloze regels en voorschriften waar ze strikt aan houden.
Zijn er waarden die jou aanspraken?
